Rechtbank Rotterdam, 03-05-2017, ECLI:NL:RBROT:2017:3692, C/10/522810 / KG ZA 17-262
Rechtbank Rotterdam, 03-05-2017, ECLI:NL:RBROT:2017:3692, C/10/522810 / KG ZA 17-262
Gegevens
- Instantie
- Rechtbank Rotterdam
- Datum uitspraak
- 3 mei 2017
- Datum publicatie
- 16 mei 2017
- ECLI
- ECLI:NL:RBROT:2017:3692
- Zaaknummer
- C/10/522810 / KG ZA 17-262
Inhoudsindicatie
Kort geding. PostNL Cargo en PostNL Pakketten verhogen tarieven buiten overeengekomen bandbreedte.
Uitspraak
vonnis
Team Handel
zaaknummer / rolnummer: C/10/522810 / KG ZA 17-262
Vonnis in kort geding van 3 mei 2017
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
CARGO UNITED B.V.,
gevestigd te Spijkenisse,
eiseres,
advocaat mr. W.Th. van Dijk te Spijkenisse,
tegen
1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
POSTNL PAKKETTEN BENELUX B.V.,
gevestigd te Hoofddorp,
2. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
POSTNL CARGO SERVICE B.V.,
gevestigd te Den Haag,
gedaagden,
advocaat mr. J.C. Binnerts te Haarlem.
Partijen zullen hierna Cargo, PostNL Pakketten en PostNL Cargo worden genoemd.
1 De procedure
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- -
-
de dagvaarding
- -
-
de overgelegde producties
- -
-
de mondelinge behandeling
- -
-
de pleitnota van Cargo
- -
-
de pleitnota van PostNL Pakketten en PostNL Cargo
- -
-
de akte wijziging eis van Cargo.
Ten slotte is vonnis bepaald.
2 De feiten
Tussen Cargo, PostNL Pakketten en PostNL Cargo is een driepartijen-vervoersovereenkomst gesloten die is ingegaan op 1 januari 2014. Op deze overeenkomst zijn (thans) van toepassing de Algemene Voorwaarden voor Goederenvervoer 2017 (hierna: de algemene voorwaarden). De vervoersovereenkomst heeft een vaste looptijd van 12 maanden en wordt automatisch verlengd behoudens opzegging minimaal drie maanden voor het einde van de overeengekomen periode van 12 maanden.
Artikel 7 van de overeenkomst luidt:
“7. Gedurende de looptijd van deze overeenkomst kunnen de voorwaarden door PostNL worden gewijzigd. Indien PostNL hiertoe overgaat, zal zij daarvan tenminste 30 dagen voor inwerkingtreding
van de wijziging schriftelijk mededeling doen.”
Artikel 15 van de overeenkomst luidt:
“15. De tarieven worden jaarlijks aangepast. Belangrijke basis voor de tariefaanpassing is de jaarlijkse NEA-prognose betreffende de ontwikkeling van de kosten in het binnenlandse goederenvervoer. Indien gedurende de contractperiode blijkt dat de werkelijke prijsontwikkeling significant afwijkt van datgene wat aanvankelijk door de NEA werd voorspeld, behoudt PostNL zich het recht voor een dergelijke kostenstijging aan de klant door te berekenen. Indien dit gebeurt wordt de klant daar tenminste 30 dagen voor inwerkingtreding van de wijziging schriftelijk over ingelicht.”
In artikel 21 van de overeenkomst is onder meer vastgelegd dat Cargo zich dient te richten op startende webwinkels (naar Cargo stelt en PostNL Pakketten en PostNL Cargo niet betwisten bedrijven die 1-25 pakketten per dag verzenden), dat Cargo niet mag acquireren onder bestaande klanten van PostNL Pakketten en PostNL Cargo, maar dat Cargo wel samenwerkingsverbanden mag aangaan met concurrenten van PostNL Pakketten en PostNL Cargo , met als oogmerk de desbetreffende klanten bij PostNL Pakketten en PostNL Cargo onder te brengen.
Cargo werkt contractueel samen met het bedrijf Shops United B.V. (hierna: Shops United). Hierbij is het de taak van:
- Cargo om bij PostNL Pakketten en PostNL Cargo (post)vervoersdiensten in te kopen;
- Shops United om te contracteren met webwinkels om de postverzending door Cargo te laten regelen alsmede om deze webwinkels ondersteuning te verlenen bij het gebruik van de ICT die gebruikt wordt bij het verzendproces.
Cargo en Shops United zijn zusterbedrijven. [persoon1] (hierna: [persoon1] ) is directeur-grootaandeelhouder van beide bedrijven.
Het verdienmodel van Cargo en Shops United houdt in dat zij pakketten van afzenders verzamelen zodat deze gecombineerd ter verzending aangeboden kunnen worden aan PostNL Pakketten en PostNL Cargo. Hierdoor kan de verzendprijs per pakket dalen.
PostNL Pakketten en PostNL Cargo leveren de navolgende vervoersdiensten:
-
dienst servicepunten: het aanleveren van pakketten door webwinkels en retourneren van pakketten door consumenten op servicepunten (winkels als bijvoorbeeld Primera)
-
dienst haalservice: het afhalen van pakketten door PostNL Pakketten en PostNL Cargo bij klanten door de PostNL haalservice
-
dienst sorteercentra: het aanleveren van pakketten op de 18 PostNL Sorteercentra in Nederland (bedoeld voor klanten die meer dan 10.000 pakketten per jaar aanleveren).
Partijen duiden de “dienst servicepunten” ook wel aan als “de virtuele stroom” en de overige diensten als de “fysieke stroom,” dit omdat bedrijven als Cargo bij de eerstgenoemde dienst geen fysieke bemoeienis hebben met de te verzenden pakketten maar zich slechts digitaal (virtueel) presenteren, via internet of eventuele andere digitale kanalen.
Cargo maakte tot voor kort nagenoeg uitsluitend gebruik van de dienst servicepunten. De klanten van Shops United bestaan voor 95% uit kleine, beginnende webwinkels.
PostNL Pakketten en PostNL Cargo hebben in het jaar 2015 de vennootschap DM Productions B.V., handelend onder de naam “MyParcel” overgenomen. MyParcel is een concurrent van Cargo.
PostNL Pakketten heeft Cargo bij brief van 30 september 2016 de tarieven toegezonden die zij en PostNL Cargo vanaf 1 januari 2017 in rekening willen brengen bij Cargo.
PostNL Pakketten heeft per e-mailbericht van 8 december 2016 twee conceptovereenkomsten toegezonden aan Shops United. Beide concepten betreffen een driepartijenovereenkomst tussen Cargo, PostNL Pakketten en PostNL Cargo. Deze twee concepten zijn:
- een conceptvervoersovereenkomst “Vervoersovereenkomst Digitale Stroom 2017” namens PostNL Pakketten,
- een conceptvervoersovereenkomst “Vervoersovereenkomst Fysieke collectie activiteiten 2017” namens PostNL Pakketten en PostNL Cargo. Deze overeenkomst voorziet erin dat Cargo voortaan ook - deels - gebruik mag maken van de dienst sorteercentra, zij het niet van alle 18 sorteercentra maar van 4 daarvan.
Namens Cargo heeft [persoon1] , in reactie op de twee voormelde conceptovereenkomsten, per e-mailbericht aan PostNL Pakketten en PostNL Cargo medegedeeld in te stemmen met het contract “Fysieke collectie activiteiten” maar dat niet ingestemd wordt met het contract “digitale stroom” omdat de tariefsverhogingen bij dit contract voor Cargo onacceptabel zijn. Hierover heeft Cargo, onder meer, geschreven:
“De nieuwe PostNL voorgestelde contracten kennen immers een prijsverhoging die niet in overeenstemming is met hetgeen volgens de thans tussen ons geldende contracten is afgesproken. Volgens de lopende contracten worden prijsverhogingen tijdens de contractduur namelijk gebaseerd op de tariefwijzigingen afgesproken NEA- prognose. De thans door PostNL voorgestane prijsverhogingen voor het aanleveren op een Servicepunt zijn daar niet mee in overeenstemming en overstijgen de NEA-prognose meer dan aanzienlijk. Deze verhogingen zijn, zoals we in december 2016 al hebben laten weten te hoog en niet akkoord.”
De advocaat van Cargo heeft PostNL Pakketten bij brief van 6 februari 2017 gesommeerd om de aangekondigde tariefverhogingen in te trekken en geen andere prijsverhogingen aan Cargo te berekenen dan die welke op grond van artikel 15 van de overeenkomst zijn toegestaan.
PostNL Pakketten heeft bij brief van de 22 februari 2017 geantwoord dat de tariefsverhoging niet in strijd is met artikel 15 van de overeenkomst en dat bovendien artikel 7 van de overeenkomst haar het recht geeft om gedurende de looptijd van de overeenkomst de voorwaarden te wijzigen. Voorts staat in de brief dat zij bereid is om de overeenkomst te beëindigen met inachtneming van een opzegtermijn van drie maanden indien Cargo aantoont dat de tariefaanpassing een aantoonbare en materieel/substantieel negatief effect heeft op de bedrijfsvoering waardoor voortzetting van de overeenkomst in alle redelijkheid niet verwacht kan worden.
3 Het geschil
Cargo vordert, na eiswijziging ter zitting, zoveel mogelijk uitvoerbaar bij voorraad:
a. PostNL Pakketten en PostNL Cargo te veroordelen om de met Cargo gesloten en bestaande overeenkomst d.d. 1 januari 2014 tot en met 31 december 2017 volledig te eerbiedigen, de in het vooruitzicht gestelde tariefsverhogingen in te trekken en tot en met 31 december 2017 geen andere prijsverhoging aan Cargo te berekenen dat die welke op grond van artikel 15 voornoemd is overeengekomen, de overeengekomen diensten tot en met 31 december 2017 voor die prijzen te blijven leveren en alle feitelijke handelingen en rechtshandelingen te (doen) verrichten die voor nakoming van de vervoersovereenkomst overeengekomen zijn;
b. PostNL Pakketten en PostNL Cargo te veroordelen om binnen 7 dagen na betekening van dit vonnis over te gaan tot het crediteren van de tot op heden ten onrechte aan Cargo gefactureerde bedragen inclusief tariefsverhogingen, zoals deze met drie facturen, te weten de facturen over de maanden januari 2017, februari 2017 en maart 2017, zijn uitgereikt door PostNL Pakketten en PostNL Cargo en in plaats daarvan bedragen te factureren die in overeenstemming zijn met de gesloten en bestaande overeenkomst d.d. 1 januari 2014 en de op grond van artikel 15 toegestane tariefsverhogingen;
c. PostNL Pakketten en PostNL Cargo te veroordelen om het onder a) en b) vermelde na te komen op straffe van verbeurte van een dwangsom ad € 100.000,- voor iedere overtreding en voor zover er sprake is van een termijn voor iedere dag € 10.000,- die gelegen is na 2 dagen na betekening van dit vonnis, althans PostNL Pakketten en PostNL Cargo te veroordelen tot een of meer voorlopige voorzieningen als de voorzieningenrechter in goede justitie vermeent te behoren op straffe van verbeurte van een dwangsom;
d. althans PostNL Pakketten en PostNL Cargo te veroordelen tot een of meer voorlopige voorzieningen als de voorzieningenrechter in goede justitie vermeent te behoren op straffe van verbeurte van een dwangsom;
e. PostNL Pakketten en PostNL Cargo, hoofdelijk des dat de een betalende de ander zal zijn bevrijd, te veroordelen in de kosten van deze procedure;
f. dit vonnis in zijn geheel uitvoerbaar bij voorraad te verklaren.
Cargo stelt daartoe het volgende.
Door de aangekondigde tariefsverhoging staat Cargo, net als Shops United, met de rug tegen de muur. De tariefsverhoging die PostNL Pakketten en PostNL Cargo per 1 januari 2017 willen doorvoeren valt niet binnen de tussen partijen afgesproken bandbreedte voor tariefwijzigingen in artikel 15 van de overeenkomst. Overstappen naar een andere vervoerder is voor Cargo een weinig aantrekkelijke optie. PostNL Pakketten en PostNL Cargo zijn de grootste spelers op de markt, zij hebben een zeer fijnmazig netwerk, een snelle bezorging, een goeie service en zij hanteren gunstige voorwaarden. Concurrenten van PostNL Pakketten en PostNL Cargo, zoals DHL, DPD, UPS en GLS zijn daarom een weinig aantrekkelijk alternatief. PostNL Pakketten en PostNL Cargo hebben een marktaandeel van 70% binnen de pakketstroom business to consumer. MyParcel is onder de vleugels van PostNL Pakketten en PostNL Cargo in staat om een verkooptarief van € [-] te hanteren, terwijl Cargo onder de nieuwe tarieven van PostNL Pakketten en PostNL Cargo gedwongen is om een tarief van € [-] te hanteren. Cargo en Shops United, en hun klanten (de webwinkels) zijn met hun ICT- systeem volledig gericht op de bedrijfsvoering van PostNL Pakketten en PostNL Cargo. Overstappen naar een concurrent van PostNL Pakketten en PostNL Cargo is ook om die reden bezwaarlijk. Veel klanten van Shops United hebben in reactie op een door Shops United aangekondigde tariefverhoging van 11 procent al medegedeeld de contractuele samenwerking te zullen beëindigen, respectievelijk over te zullen stappen naar MyParcel. Alhoewel PostNL Pakketten en PostNL Cargo de tariefsverhogingen al in september 2016 hadden aangekondigd, zijn de gewijzigde spelregels pas op 8 december 2016 door PostNL Pakketten en PostNL Cargo bekendgemaakt. Toen was de opzeggingstermijn (uiterlijk drie maanden van tevoren) al verstreken.
Cargo heeft de facturen over de maanden januari, februari en maart 2017 niet voldaan. Cargo verlangt dat PostNL Pakketten en PostNL Cargo hun -te hoge- facturen intrekken en alsnog factureren op basis van de juiste, lagere tarieven.
tarief voor de dienst servicepunten
Het is met name deze tariefsverhoging die Cargo raakt. Dit tarief wordt verhoogd van € [-] in 2016 naar € [-] in 2017. Dat is een stijging van meer dan [-] %. De NEA- prognose 2017 voor de onderhavige markt bedraagt maximaal 2,1%. Shops United hanteerde in 2016 een tarief van € [-] per pakket. Om verantwoord te kunnen ondernemen zou Shops United een marge van minimaal [-] % moeten hanteren. Dat zou uitkomen op € [-] per pakket.
tarief voor de dienst haalservice
Voorheen brachten PostNL Pakketten en PostNL Cargo hiervoor hetzelfde -lage- tarief in rekening als voor de dienst servicepunten. Dit vervalt. PostNL Pakketten en PostNL Cargo zijn voornemens om voor de dienst haalservice voortaan een hoger tarief in rekening te brengen.
tarief voor de dienst sorteercentra
Voorheen maakte Cargo geen gebruik van deze dienst. Cargo was een te kleine speler op de markt om voor deze dienst in aanmerking te komen. Cargo/ Shops United hebben geen klanten die meer dan 10.000 pakketten per jaar aanleveren. Door het contract “Fysieke collectie activiteiten” gaat Cargo voortaan alsnog gebruik maken van deze dienst, maar in een te beperkte mate. PostNL Pakketten en PostNL Cargo zijn slechts bereid om Cargo toegang te verlenen tot maximaal 4 van de 18 sorteercentra, voor een tarief van € [-] per pakket en dat dan onder stringente voorwaarden. Cargo zou liever toegang hebben tot alle 18 sorteercentra. Dan kunnen de klanten in 18 regio’s op deze wijze bediend worden, in plaats van in slechts vier regio’s. Dat zou voor Cargo de pijn van de verhoging van de tarieven voor de dienst haalservice wat verzachten. PostNL Pakketten en PostNL Cargo lijken zich inmiddels op het standpunt te stellen dat over het contract “Fysieke collectie activiteiten” geen wilsovereenstemming bestaat.
Gedaagden voeren verweer.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.