Rechtbank Noord-Holland, 14-06-2017, ECLI:NL:RBNHO:2017:4790, AWB - 16 _ 4349

Eiser heeft op 14 juni 2016 verweerder ingebrekegesteld wegens te laat beslissen op zijn bezwaar. Verweerder stelt zich in het bestreden besluit op het standpunt dat de ingebrekestelling prematuur was en dat hij geen dwangsom verschuldigd is.

Procesbelang, omvang van het geding.

Ten aanzien van het procesbelang in beroep overweegt de rechtbank het volgende.

De ontzegging van de toegang tot de gebouwen van het CBR en de blokkade van eisers recht om theorie-examen af te leggen betrof een termijn van drie maanden, feitelijk de maanden september, oktober en november 2015. Die termijn is reeds lang verstreken terwijl eiser in die periode, en ook niet daarna, niet opnieuw een theorie-examen heeft aangevraagd.

Nog daargelaten dat in beroep tegen de niet-ontvankelijkverklaring van het bezwaar geen specifieke beroepsgronden zijn gericht, heeft eiser niet aannemelijk gemaakt dat hij thans nog belang heeft bij een beoordeling van (het besluitkarakter van) deze maatregelen.

Eiser heeft wel belang bij beoordeling van verweerders besluit om de vermelding ‘geslaagd’ in te trekken c.q. de weigering om een (positieve) uitslag bekend te maken. Als eiser in dat onderdeel van het beroep in het gelijk gesteld wordt, kan dat immers met zich brengen dat hij alsnog geslaagd is. Daarbij is ter zitting gesteld dat eiser angsten heeft overgehouden aan het incident op 1 september 2015. Tot slot zijn partijen nog verdeeld over de vraag of verweerder een dwangsom verschuldigd is wegens het te laat beslissen op eisers bezwaar.

De rechtbank heeft er nota van genomen dat partijen in onderling overleg getracht hebben tot een minnelijke oplossing te komen, maar daar niet in zijn geslaagd.

In dat kader is door eiser verzocht de aangifte wegens fraude in te trekken. Die eis wordt thans ook in beroep aan de orde gesteld. De bestuursrechter kan hierover echter niet oordelen, nu het doen van een strafrechtelijke aangifte, noch de beslissing om daartoe over te gaan, een voor bezwaar of beroep vatbaar besluit inhoudt. Overigens is inmiddels duidelijk dat het politieonderzoek niet tot verdere vervolgstappen leidt.

Het inhoudelijke geschil

De rechtbank beschouwt, nu de positieve uitslag van het theorie-examen voor eiser enige (korte) tijd zichtbaar is geweest, verweerders besluit als de intrekking van een eerder afgegeven verklaring dat het examen is behaald. Het besluit van 10 september 2015 is een schriftelijke bevestiging daarvan. Bij een dergelijk belastend besluit rust de bewijslast op het bestuursorgaan. Om aan deze bewijslast te voldoen dient het bestuursorgaan aannemelijk te maken dat de intrekkingsgrond waarop hij het besluit baseert zich voordoet.

De feiten waarop de intrekking is gebaseerd hoeven niet met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid vast te staan, maar slechts aannemelijk te zijn nu het intrekkingsbesluit geen punitief maar een reparatoir karakter heeft. Zie hierover bijvoorbeeld de uitspraken van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 7 oktober 2014, ECLI:NL:RVS:2014:4623 en 25 januari 2017, ECLI:NL:RVS:2017:138. Overigens geldt dat, indien verweerders besluit niet als intrekking van een verklaring maar als weigering om een positieve verklaring af te geven moet worden beschouwd, eveneens sprake is van een belastend besluit en van eenzelfde bewijslast.

Op de beschikbare beelden is te zien dat eiser eerst de wachtruimte en later de examenruimte betreedt en dat eiser plaats neemt achter een computer. Te zien is ook dat eiser veelvuldig aan de kraag van zijn poloshirt ‘friemelt’. Als eiser achter de computer plaatsneemt is te zien dat hij zijn kraag wat wijder openzet. Na afloop van het examen, als hij door een medewerkster wordt aangesproken, staat eiser op, keert haar de rug toe en maakt de kraag van zijn poloshirt dicht. Verder is te zien dat eiser meeloopt de examenruimte uit en dat hij even later hollend via de wachtruimte en hal het gebouw verlaat. Ook is te zien dat hij buiten verder holt. Deze beelden acht de rechtbank, anders dan eiser stelt, niet in strijd of tegenspraak met de gebeurtenissen zoals die door de TEC-medewerkers zijn beschreven.

Dat er geen beelden bewaard zijn van de individuele camera waarmee de waarnemingen tijdens het examen zijn gedaan, doet daar niet aan af. Dat eiser op onderdelen een andere weergave of beleving van de gebeurtenissen heeft, biedt de rechtbank onvoldoende grond om aan de juistheid of volledigheid van de beschrijving door de TEC-medewerkers te twijfelen. Deze medewerkers hebben ook geen enkel belang om een onjuiste of onvolledige verklaring ten nadele van eiser te geven. Zoals eiser heeft aangevoerd, rechtvaardigt een krampachtige houding op zich zelf genomen geen vermoeden van fraude. Die houding draagt er echter wel aan bij als die houding er op gericht lijkt te zijn om het beeld vrij te houden voor een op het lichaam geplaatste camera of gsm.

Naar het oordeel van de rechtbank kunnen de waarnemingen van de TEC-medewerkers zoals beschreven in de Fraudemelding en nader uiteengezet in de aanvullende informatie, het vermoeden rechtvaardigen dat eiser, tegen de examenregels in, gebruik maakte van gsm-apparatuur of iets dergelijks. Daarbij mag ook in aanmerking worden genomen dat eiser, die zich had aangemeld voor een examen in de Nederlandse taal, klaarblijkelijk de Nederlandse taal niet of nauwelijks beheerste. De TEC-medewerkers hebben vervolgens getracht eiser overeenkomstig het Fraudeprotocol op het geconstateerde aan te spreken. Het is echter niet tot een gesprek gekomen omdat eiser wegrende.

Dat, zoals eiser zonder verdere onderbouwing stelt, zijn vluchtgedrag is te verklaren uit zijn achtergrond als Syrisch vluchteling en zijn ervaringen met de Syrische overheid, doet er niet aan af dat daardoor niet meer kon worden vastgesteld of eiser daadwerkelijk had gefraudeerd. Eiser heeft de mogelijkheid om een en ander op te helderen voorbij laten gaan.

Hij heeft daardoor het gerechtvaardigde fraudevermoeden niet weggenomen, maar juist versterkt door weg te rennen. De gevolgen daarvan komen voor zijn rekening en risico.

Overschrijding van de beslistermijn

Nadat de onderhandelingen om tot een minnelijke regeling te komen beëindigd waren, heeft de gemachtigde van eiser verweerder op 13 juni 2016 verzocht om een beslissing op het bezwaar te nemen. Verweerder heeft bij brief van 14 juni 2016 laten weten dat hij zo spoedig mogelijk, in elk geval binnen zes weken, een besluit zal nemen.

Eiser heeft vervolgens met een emailbericht van 14 juli 2016 verweerder ingebrekegesteld wegens niet tijdig beslissen. Eiser meent dat verweerder te laat heeft beslist en daarom een dwangsom verschuldigd is.

Verweerder, die op 17 augustus 2016 een beslissing op eisers bezwaar heeft genomen, stelt dat vanaf het verzoek van eisers gemachtigde om de camerabeelden te mogen bekijken, 14 januari 2016, de beslistermijn is opgeschort. Die opschorting gold ook de periode dat onderhandeld is. Om de termijn was opgeschort en de vertraging in de afdoening

van het bezwaar mede aan eisers gemachtigde is te wijten, is de ingebrekestelling prematuur.

De rechtbank stelt vast dat het bezwaarschrift is gedateerd 12 oktober 2015, maar dat de gemachtigde eerst op 22 december 2015 de stukken heeft gekregen. Vervolgens is er tussen partijen overleg geweest over een hoorzitting en het bekijken van de camerabeelden.

Verweerder heeft op 14 januari 2016 noch enig ander moment overeenkomstig artikel 7:10 van de Awb de beslistermijn opgeschort of verdaagd en daarvan een schriftelijke mededeling gedaan. Er is ook geen sprake van een verzuim aan de kant van eiser. Dit betekent dat de beslistermijn reeds was verstreken op het moment dat de onderhandelingen over een oplossing op 19 mei 2016 waren begonnen. Ter zitting is gebleken dat partijen het er wel over eens zijn dat de beslistermijn gedurende de onderhandelingstermijn was opgeschort. Nadat eiser op 13 juni 2016 om een beslissing te nemen, diende aan verweerder een redelijke termijn gegund te worden om een besluit te nemen. Dit betekent echter niet dat verweerder niet meer zonder instemming van eiser de beslistermijn met maximaal zes weken kon verlengen (zie de uitspraak van de Afdeling van 1 juli 2015, ECLI:NL: RVS:2015:2049). Verweerder heeft die instemming niet gevraagd. Dat eiser niet onmiddellijk tegen de in het bericht van 14 juni 2016 genoemde termijn heeft geageerd, is niet voldoende om aan te nemen dat met een termijn van zes weken werd ingestemd.

Naar het oordeel van de rechtbank kan van de ingebrekestelling van 14 juli 2016 niet gezegd worden dat deze prematuur was. Sinds de mededeling van 14 juni 2016 dat een besluit zou worden genomen waren ruim vier weken verstreken. Bovendien bracht die ingebrekestelling met zich dat verweerder uiterlijk 28 juli 2016 een besluit moest nemen.

Die datum ligt kort na de termijn van zes weken die verweerder zichzelf in zijn brief van 14 juni 2016 als uiterste termijn had opgelegd.

Verweerder heeft vervolgens eerst op 17 augustus 2016 een besluit genomen. Dit betekent dat verweerder niet tijdig heeft beslist en daarom een dwangsom verschuldigd is.

Het beroep is daarom gegrond. Het bestreden besluit wordt vernietigd, voor zover verweerder daarin het verzoek om het vaststellen van een dwangsom heeft afgewezen.

De rechtbank ziet aanleiding om zelf in de zaak te voorzien, in die zin dat zij zelf de verbeurde dwangsom zal vaststellen. De eerste dag waarover de dwangsom verschuldigd is, is de dag waarop twee weken zijn verstreken na de dag waarop de termijn voor het geven van de beschikking is verstreken en het bestuursorgaan van de aanvrager een schriftelijke ingebrekestelling heeft ontvangen. De ingebrekestelling is van 14 juli 2016 en is die dag ontvangen, zodat verweerder uiterlijk op 28 juli 2016 had moeten beslissen. Vanaf 29 juli 2016 is verweerder in verzuim, dat is de eerste dag waarover hij een dwangsom verschuldigd is. De laatste dag waarover een dwangsom verschuldigd is, is de dag waarop het besluit is verzonden, 17 augustus 2016.

Ingevolge artikel 4:17 van de Awb is verweerder over de termijnoverschrijding van 20 dagen een dwangsom van (14 x 20 en 6 x 30 =) € 460,- verschuldigd.