Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 12-07-2017, ECLI:NL:GHSHE:2017:3108, 20-001387-15

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1959,

wonende te [adres] .

Hoger beroep

De verdachte en de officier van justitie hebben tegen voormeld vonnis hoger beroep ingesteld.

Onderzoek van de zaak

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal en van hetgeen door en namens de verdachte naar voren is gebracht.

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat het hof het vonnis waarvan beroep zal vernietigen en, opnieuw rechtdoende, bewezen zal verklaren hetgeen onder A en B aan verdachte ten laste is gelegd en hem ter zake van feit A zal veroordelen tot een gevangenisstraf voor de duur van 30 maanden, met aftrek van voorarrest, en verdachte ter zake van feit B zal veroordelen tot hechtenis voor de duur van 2 weken, alsmede ontzegging van de rijbevoegdheid voor de duur van 2 jaren en met verbeurdverklaring van de Audi A6 met kenteken [kenteken 1] .

Ter zake van de beslissing op de vorderingen van de benadeelde partijen heeft de advocaat-generaal gevorderd dezelfde beslissingen te nemen als de rechtbank heeft gedaan, dus toewijzing aan [verbalisant 2] van het gehele gevorderde bedrag van € 508,- en aan [verbalisant 1] een deel van het vorderde gedrag namelijk van € 508,- met afwijzing van het overige, vermeerderd met de wettelijke rente en met oplegging van de schadevergoedings-maatregel.

Door de verdediging is vrijspraak bepleit ter zake van feit A. Ter zake van feit B refereert de verdediging zich aan het oordeel van het hof. In het licht van de bepleitte vrijspraak heeft de verdediging het hof verzocht de benadeelde partijen niet-ontvankelijk te verklaren in hun vorderingen. Ter zake van het beslag op de Audi heeft de verdediging aangegeven de verbeurdverklaring, die is gekoppeld aan feit B, buitenproportioneel te vinden.

Vonnis waarvan beroep

Het hof kan zich op onderdelen niet met het beroepen vonnis verenigen. Om redenen van efficiëntie zal het hof evenwel het gehele vonnis vernietigen.

Tenlastelegging

Aan verdachte is ten laste gelegd dat:

A:hij op of omstreeks 28 oktober 2014 te Lith, gemeente Oss, ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om opzettelijk (aan) [verbalisant 1] en/of [verbalisant 2] , werkzaam als politieambtenaren van politie Eenheid Oost-Brabant, van het leven te beroven, althans opzettelijk zwaar lichamelijk letsel toe te brengen,

met dat opzet meermalen, althans eenmaal, met een door hem, verdachte, bestuurde personenauto (Audi) met hoge, althans aanmerkelijke snelheid een (naast hem rijdende) (politie)auto, waarin zich voornoemde opsporingsambtenaren bevonden, heeft getracht van de weg te drukken en/of heeft afgesneden en/of vervolgens

met dat opzet, met die door hem, verdachte, bestuurde personenauto met hoge, althans aanmerkelijke snelheid op die tegemoetkomende (politie)auto, waarin zich voornoemde opsporingsambtenaren bevonden, is ingereden, terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;

en/of

B:

hij op of omstreeks 28 oktober 2014 te Lith, gemeente Oss, als bestuurder van een voertuig (personenauto), daarmee rijdende op de weg, Meester van Coothstraat,

door welke gedraging(en) van verdachte gevaar op die weg werd veroorzaakt, althans kon worden veroorzaakt, en/of het verkeer op die weg werd gehinderd, althans kon worden gehinderd.

Voor zover er in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten en/of omissies voorkwamen, zijn deze verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

Bewezenverklaring

Het hof acht wettig en overtuigend bewezen dat verdachte het onder A en B ten laste gelegde heeft begaan, met dien verstande dat:

A:hij op 28 oktober 2014 te Lith, gemeente Oss, ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om opzettelijk [verbalisant 1] en [verbalisant 2] , werkzaam als politieambtenaren van politie Eenheid Oost-Brabant, van het leven te beroven, met dat opzet, met die door hem, verdachte, bestuurde personenauto met hoge snelheid op die tegemoetkomende (politie)auto, waarin zich voornoemde opsporingsambtenaren bevonden, is ingereden, terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid

en

B:

hij op 28 oktober 2014 te Lith, gemeente Oss, als bestuurder van een voertuig (personenauto), daarmee rijdende op de weg, Meester van Coothstraat, niet zoveel mogelijk rechts heeft gehouden, maar met een snelheid van ongeveer 80 kilometer per uur midden op de weg heeft gereden en slingerend naar rechts en naar links is gereden, terwijl toen en daar een ander voertuig (politievoertuig) reed, welke moest afremmen teneinde een aanrijding met het door hem, verdachte, bestuurde voertuig te voorkomen, door welke gedragingen van verdachte gevaar op die weg werd veroorzaakt en het verkeer op die weg werd gehinderd.

Het hof acht niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven is bewezen verklaard, zodat hij daarvan zal worden vrijgesproken.

Door het hof gebruikte bewijsmiddelen ¹

Het hof acht voor zijn oordeel de navolgende feiten en omstandigheden van belang.

In het proces-verbaal van bevindingen van verbalisanten [verbalisant 1] en [verbalisant 2]

van de politie Eenheid Oost-Brabant van 29 oktober 2014² staat vermeld dat zij

op dinsdag 28 oktober 2014 belast waren met de algehele surveillance in de eenheid Oost-Brabant. Zij reden in een onopvallend dienstvoertuig in Lith en zagen dat twee voertuigen van het woonwagencentrum af kwamen rijden; een Audi en een Honda. Nadat de verbalisanten de twee auto’s hebben laten passeren, zijn zij de auto’s gevolgd en zagen zij dat de auto’s uit eigen beweging tot stilstand kwamen. De verbalisanten zagen dat beide bestuurders hun voertuigen verlieten en op imponerende wijze naar hen toe liepen. [verbalisant 1] herkende de bestuurder van de Audi, type 6, voorzien van het kenteken [kenteken 1] , ambtshalve als [verdachte] , geboren op [geboortedag] 1959 te [geboorteplaats] . De verbalisanten zagen dat de bestuurder van de Honda, voorzien van het kenteken [kenteken 2] , kennelijk schrok en naar zijn personenauto liep met versnelde pas, waarna hij instapte en weg reed. De verbalisanten zagen dat [verdachte] hen tegelijkertijd aansprak. De verbalisanten hebben er vervolgens voor gekozen om de bestuurder van de Honda een stopteken te geven ter controle van de regels gesteld in de Wegenverkeerswet 1994, RVV alsmede het Voertuigreglement. De verbalisanten reden enkele meters met het dienstvoertuig, waarna zij het transparante stopbord activeerden en een stopteken gaven aan de bestuurder van de Honda.

In het proces-verbaal beschrijven zij voorts de volgende twee situaties:

Situatie 1

“Wij, verbalisanten, zagen dat de personenauto van het merk Honda de personenauto van het merk Audi aan de linkerzijde passeerde. Wij, verbalisanten, zagen dat [verdachte] ons dienstvoertuig opzettelijk blockte daar hij midden op de weg ging rijden en ons kennelijk expres hinderde zodat de personenauto van het merk Honda kon ontkomen. Wij, verbalisanten, trachtten op meerdere manieren de betreffende Audi in te halen echter [verdachte] sneed bij iedere poging tot inhalen ons de weg af. Wij reden met een snelheid van ongeveer 80 kilometer per uur, volgens de geijkte snelheidsmeter van het dienstvoertuig. Wij verklaren dat de acties van [verdachte] zeer veel gevaar opleverde daar verbalisant meerdere malen hard moest remmen om een aanrijding te voorkomen. Wij, verbalisanten, verklaren dat [verdachte] vanaf nu zal worden aangeduid als verdachte ter zake het opzettelijk belemmeren van ambtshandelingen alsmede artikel 5 van de Wegenverkeerswet 1994.”

Situatie 2

“Wij, verbalisanten, zien vervolgens dat de betreffende Honda bij de rotonde aankomt welke de meester van Coothstraat met de Velmerweg en de Provinciale weg (..). Wij, verbalisan-ten, zagen dat de bestuurder van de Honda een gehele ronde reed over de rotonde en weer de Meester van Coothstraat op reed in de richting van Lith. Wij, verbalisanten, hebben daarop ook de rotonde volledig rond gereden en kwamen daarop weer uit op de Meester van Coothstraat in de richting van Lith. Ik, [verbalisant 2] , versnel daarop zo snel mogelijk het dienstvoertuig. Ik, [verbalisant 1] , zag dat de geijkte snelheidsmeter van het dienstvoertuig ongeveer 80 kilometer per uur aangaf. Wij, verbalisanten, zagen daarop dat de betreffende Audi met hoge snelheid in onze richting kwam rijden. Wij, verbalisanten, zagen dat nadat de Honda de Audi personenauto was gepasseerd dat [verdachte] zijn personenauto recht op onze dienstauto afstuurde. Wij, verbalisanten, zagen dat hij kennelijk voornemens was om ons van de weg te rijden. Wij, verbalisanten, verklaren dat wij beide ernstig vreesde voor een frontale aanrijding. Ik, [verbalisant 2] , heb in een reflex het dienstvoertuig naar onze rechterzijde gestuurd. Wij, verbalisanten, zagen en voelden dat we met de twee rechterbanden ver in de berm kwamen. Ik, [verbalisant 2] , verklaar dat ik het dienstvoertuig net onder controle kon houden. Wij, verbalisanten, verklaren dat er vele bomen langs de betreffende weg aanwezig zijn. Wij, verbalisanten, verklaren dat een aanrijding net is afgewend door de reflexmatige beweging van collega [verbalisant 2] Wij, verbalisanten, verklaren dat een aanrijding danwel het verlies van de controle over het voertuig dodelijk zou zijn geweest gezien de plaats, snelheid en manier waarop de aanrijding zou hebben plaatsgevonden. (…) Ik, [verbalisant 1] , verklaar dat ik portofonisch de poging doodslag van [verdachte] heb gemeld bij de centralist van het Gemeenschappelijk meldcentrum te ’s-Hertogenbosch.”

[verbalisant 2] heeft ook aangifte gedaan. In zijn aangifte van

29 oktober 2014³ heeft [verbalisant 2] ter zake van situatie 1 verklaard:

"Ik zag dat na een korte afstand de Honda de Audi inhaalde. Ik heb geprobeerde vervolgens ook de Audi in te halen. (…) ik wilde het voertuig aan de linkerzijde inhalen. Ik zag op het laatste moment dat de Auto naar links kwam. Ik moest hierdoor hard remmen om een aanrijding te voorkomen. Ik schrok hier erg van omdat de snelheid rond de 80 kilometer per uur lag (…) Na de mislukte inhaalmanoeuvre ben ik achter de Audi gaan rijden. Ik zag dat de Audi een slingerende beweging maakte."

[verbalisant 2] heeft ter zake van situatie 2 het volgende verklaard:

“Toen ons dienstvoertuig gedeeltelijk in de berm reed zag ik dat de Audi met de nog steeds hoge snelheid reed in de richting van de bestuurdersdeur. (...) Doordat ik met ons dienstvoertuig in de berm reed heeft de Audi ons op een ontzettend kleine afstand gepasseerd.”

Er is voorts een proces-verbaal ‘Wegverloop na aanleiding van een achtervolging’

opgemaakt, waarin foto’s zijn opgenomen. Op een tweetal foto’s⁴ staat de weg afgebeeld,

waarop verbalisanten en verdachte in tegengestelde richting reden ten tijde van situatie 2.

Het hof constateert dat deze weg was bestemd voor verkeer in beide rijrichtingen en

bestond uit twee rijbanen; één rijbaan voor elke rijrichting. De weg grenst aan beide kanten

direct aan een berm van gras, waarin op korte afstand van de weg en op beperkte afstand

van elkaar, bomen staan.

Ter terechtzitting in hoger beroep heeft de verdachte het navolgende verklaard:⁵

“Ik vroeg toen wij de auto van de anderen, naar later bleek een Volkswagen Golf, zagen staan: “wat moeten jullie?”. Ze zeiden dat ze Koos moesten hebben. Ik zag die politie-pakken, maar dat waren net nieuwe politiepakken toen. Ik zei toen “ze moeten jou hebben Koos”.”

“Ik ben toen tussen mijn broer en de Golf in gaan zitten om ze af te houden (situatie 1). Het klopt dat ik geblokt, geslingerd en geremd . Ik weet niet meer hoe hard we reden, 80 kilometer per uur zou kunnen.”

Ter terechtzitting in eerste aanleg heeft de verdachte het volgende verklaard:⁶

“Het klopt dat ik ze, toen mijn broer en de agenten bij de rotonde reden, tegemoet ben gereden.”

Ter terechtzitting in eerste aanleg heeft [medeverdachte] het volgende verklaard:⁷

“Het klopt dat er langs die weg in de berm veel bomen staan. De bomen staan twee meter van de weg vandaan.”

Bijzondere overwegingen omtrent het bewijs

De raadsman van verdachte heeft vrijspraak bepleit ter zake van de aan verdachte impliciet primair onder A ten laste gelegde poging tot doodslag alsmede de impliciet subsidiair onder A ten laste gelegde poging tot zware mishandeling. Daartoe heeft hij – kort en zakelijk weergegeven – de volgende punten naar voren gebracht.

3.

Uit het proces-verbaal van bevindingen van de verbalisanten [verbalisant 2] en [verbalisant 1] blijkt dat zij het gedrag van verdachte op dat moment hebben ervaren als het belemmeren van ambtshandelingen en als overtreding van artikel 5 van de Wegenverkeerswet 1994, maar niet als een poging tot doodslag, noch als poging tot zware mishandeling.

Het in de richting rijden van de verbalisanten kan evenmin als een poging tot doodslag of poging tot zware mishandeling worden gekwalificeerd. De verbalisanten reden met een relatief lage snelheid en de snelheid die verdachte had op dat moment is niet bekend. Voorts kan niet worden vastgesteld dat verdachte daadwerkelijk een sturende beweging naar links heeft gemaakt om op de auto van de verbalisanten in te rijden. Evenmin kan worden vastgesteld dat het in de berm aangetroffen spoor afkomstig is van het voertuig van de verbalisanten, gelet op het tijdsverloop tussen het incident en het nemen van de foto’s van de berm. Daarbij komt dat het niet aannemelijk is dat verdachte de aanmerkelijke kans op een frontale botsing, waarbij hij ook zelf om het leven had kunnen komen, bewust heeft aanvaard. In dit kader verwijst de raadsman naar het zogenoemde Porsche-arrest van de Hoge Raad van 15 oktober 1995 (NJ 1997, 199). Als verdachte al een kans heeft aanvaard, dan was het die op het ontstaan van zwaar lichamelijk letsel.

Ter zake van de onder B aan verdachte ten laste gelegde overtreding van artikel 5 van de Wegenverkeerswet 1994 heeft de raadsman zich gerefereerd aan het oordeel van het hof.

De beslissing dat het bewezen verklaarde door de verdachte is begaan berust op de feiten en omstandigheden als vervat in de hierboven bedoelde bewijsmiddelen, in onderlinge samenhang beschouwd.

Elk bewijsmiddel wordt - ook in zijn onderdelen - slechts gebruikt tot bewijs van dat bewezen verklaarde feit, of die bewezen verklaarde feiten, waarop het, blijkens zijn inhoud, betrekking heeft.

Het hof is van oordeel dat de zijdens verdachte bepleite vrijspraak van de impliciet primair onder A ten laste gelegde poging tot doodslag wordt weersproken door de bewijsmiddelen. Het hof heeft, gelet op het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep, geen reden om aan de juistheid en de betrouwbaarheid van die, van de lezing van de verdediging afwijkende, bewijsmiddelen te twijfelen.

Het hof overweegt als volgt.

Ad 1.

Het hof heeft geen enkele reden om te twijfelen aan de betrouwbaarheid van de verba-lisanten [verbalisant 2] en [verbalisant 1] , dit alles in het licht van hun op ambtseed opgemaakte processen-verbaal en de nadere nuanceringen in de vorm van de op verzoek van de verdediging afgenomen verklaringen van de verbalisanten [verbalisant 2] en [verbalisant 1] bij de rechter-commissaris en bij de raadsheer-commissaris, alsmede de in opdracht van het openbaar ministerie opgestelde aanvullende processen-verbaal. De enkele feiten dat voornoemde verbalisanten zelf betrokkenen zijn bij de ten laste gelegde feiten en dat zij bij de formulering van hun waarnemingen c.q. bevindingen gebruik hebben gemaakt van elkaars formuleringen, maakt dit niet anders. Het hof neemt daarbij mede in aanmerking dat hun bevindingen c.q. waarnemingen zeer specifieke details bevatten en steun vinden in de overige bewijsmiddelen, in het bijzonder in de verklaringen van verdachte en van [medeverdachte] ter terechtzitting in eerste aanleg d.d. 10 april 2015 en in de verklaring van verdachte ter terechtzitting in hoger beroep d.d. 28 juni 2017, zoals hierboven opgenomen.

Ad 2.

Het hof stelt voorop dat uit de verklaringen van verdachte blijkt dat hij heeft gezien, toen hij – nadat hij het kamp was uitgereden – uitstapte en op imposante wijze met zijn broer naar de auto liep waarin zich de verbalisanten [verbalisant 2] en [verbalisant 1] bevonden, dat die inzittenden gekleed waren in politie-uniformen. Verdachte diende er dan ook van uit te gaan dat het opsporingsambtenaren van de politie waren, tenzij er feiten en omstandigheden waren die maakten dat hij aan de echtheid daarvan konden en mochten twijfelen. Dergelijke omstandigheden zijn gesteld noch gebleken.

Het hof acht het bovendien niet aannemelijk dat wanneer verdachte en zijn broer daadwerkelijk vermoedden dat de inzittenden van het onopvallende dienstvoertuig het op [medeverdachte] gemunt zouden hebben, zij dan hun auto’s tot stilstand zouden hebben gebracht en op imposante wijze de inzittenden zouden hebben benaderd. Overigens heeft de raadsman aan zijn stellingen hierover geen conclusie verbonden.

Ad 3.

In de casus van het door de verdediging aangehaalde arrest had de veroorzaker van het dodelijke ongeval voorafgaand aan zijn fatale manoeuvre, zodanig weggedrag vertoond – uitdrukkelijk duidend op lijfsbehoud en ter voorkoming van een ongeval – dat de Hoge Raad in dat geval concludeerde dat de veroorzaker geen opzet op het ongeval had.

In deze zaak is verdachte met zijn auto op een tweebaansweg waarlangs vele bomen stonden, met hoge snelheid op de verbalisanten afgereden. Het hof leidt uit verdachtes gedragingen af dat hij erop anticipeerde dat de verbalisanten zouden uitwijken, hetgeen zij ook gedaan hebben. Aldus heeft verdachte hen door zijn gedrag tot uitwijken gedwongen. De enige plek waar de verbalisanten naar toe konden uitwijken was de berm met daarin een serie bomen. Zo heeft verdachte het erop aangestuurd de bomen de schade aan (de auto van) de verbalisanten te laten toebrengen, terwijl hij niet hoefde te vrezen dat hij zelf in gevaar zou komen. Voor de verbalisanten bestond er, gezien de snelheid en de aanwezige bomen wel een aanmerkelijke kans dat zij het leven zouden kunnen laten.

Uit dit rijgedrag van verdachte, in de beschreven context, leidt het hof af dat verdachte een aanrijding met zeer ernstige gevolgen voor andere weggebruikers ook op de koop toe heeft genomen. In die zin heeft verdachte dan ook willens en wetens de aanmerkelijke kans aanvaard dat hij door zijn gedragingen de dood van [verbalisant 1] en [verbalisant 2] zou veroorzaken. Daarmee is het voorwaardelijk opzet van verdachte gegeven.

Voor zover de verdediging overigens nog bewijsverweren heeft gevoerd, vinden deze hun weerlegging reeds in de gebruikte bewijsmiddelen, zodat deze geen (nadere) bespreking behoeven.

Het hof acht de impliciet primair onder A ten laste gelegde poging tot doodslag op de verbalisanten [verbalisant 1] en [verbalisant 2] wettig en overtuigend bewezen.

Strafbaarheid van het bewezen verklaarde

Het onder A bewezen verklaarde levert op: