Gerechtshof Amsterdam, 14-03-2017, ECLI:NL:GHAMS:2017:823, 200.164.386/01

Het gaat in deze zaak om een vordering van de bewindvoerder tot terugbetaling door [appellant] van bedragen die [appellant], kort gezegd, in de periode 1 juli 2011 t/m 27 oktober 2012 (rov. 3.1 sub (iv) van het tussenarrest) aan het vermogen van [X.] heeft onttrokken tot per saldo € 190.701,64 (rov. 3.4 van het tussenarrest). De bewindvoerder heeft daartoe aangevoerd dat [X.] ten tijde van die onttrekkingen als gevolg van een vergevorderd stadium van dementie niet in staat was haar wil te bepalen, zodat [appellant] geacht moet worden de gelden zonder haar toestemming en mitsdien zonder recht of titel aan haar vermogen te hebben onttrokken.

[appellant] heeft ter afwering van de vordering de gestelde geestestoestand van [X.] betwist en heeft betoogd - voor zover na het tussenarrest nog van belang - dat de titel voor de onttrekkingen een schenking was van [X.] aan hem van € 150.000,-alsmede een opdracht van [X.] aan hem om herstel-/renovatiewerkzaamheden aan haar huis aan de [adres] te Amstelveen te laten verrichten tot een bedrag van € 115.000,-.

Het standpunt van de bewindvoerder in reactie op deze weren komt erop neer dat de dementie van [X.] een redelijke waardering van de bij de beweerdelijke schenking en opdracht betrokken belangen belette (art. 3:34 lid 1 BW), althans dat de beweerdelijke schenking en opdracht door misbruik van de kwetsbare positie van [X.] (hoogbejaard, dement, en slechtziend) tot stand zijn gekomen (art. 3:44 lid 4 BW).

De bewindvoerder heeft tot bewijs van de door hem gestelde geestestoestand, althans kwetsbare positie van [X.] bij zijn akte na tussenarrest van 7 juni 2016 (nogmaals) een brief van VU medisch centrum, polikliniek geriatrie van 12 juni 2008 (productie 12) overlegd, alsmede het huisartsendossier van [X.] over de periode 21 juli 1994 t/m 21 augustus 2014 (productie 13) en een rapport van drs. J. Thiessen (specialist ouderengeneeskunde) van 18 april 2016 (productie 14), waarin de brief van de poli geriatrie van VU medisch centrum en het huisartsendossier worden besproken en geïnterpreteerd.

De brief van de poli geriatrie van VU medisch centrum houdt in dat bij [X.] (al) in juni 2008 een vergevorderd stadium van dementie (waarschijnlijk een mengbeeld van Alzheimer en vasculaire dementie) is vastgesteld.

In het huisartsendossier van [X.] is onder meer opgetekend:

- onder het kopje Ziekte van Alzheimer:

- onder het kopje CONTACTEN NIET GEKOPPELD AAN EPISODES:

Het rapport van drs. J. Thiessen bevat op basis van de brief van de poli geriatrie van VU medisch centrum en het huisartsendossier samengevat de navolgende bevindingen en conclusies. [X.] is op 29 augustus 2012 opgenomen in verpleeghuis Groenelaan op een psychogeriatrische afdeling met een op 29 juli 2012 door het CIZ afgegeven indicatie ZZP 5 met BOPZ. Een ZZP 5 onder de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) is omgezet naar een zorgprofiel VV Beschermd wonen met intensieve dementiezorg onder de Wet Langdurige Zorg (WLZ). Cliënten met een Zorgprofiel VV Beschermd wonen met intensieve dementiezorg hebben vanwege ernstige dementiële problematiek behoefte aan intensieve begeleiding en intensieve verzorging. De cliënten zijn (bijna) geheel zorgafhankelijk. De in de brief van de poli geriatrie van VU medisch centrum bij [X.] geconstateerde ziektebeelden Alzheimer en vasculaire dementie zijn beide progressieve ziektebeelden. Op basis van de medische gegevens en het progressieve karakter van de dementie wordt geconcludeerd dat in 2011 sprake was van een achteruitgang van de al vergevorderde dementie van [X.] die in juni 2008 door de geriater is vastgesteld en dat het zeer onwaarschijnlijk is dat [X.] in 2011 haar financiële belangen nog volledig kon overzien.

Naar het oordeel van het hof heeft de bewindvoerder met de hiervoor besproken producties voorshands genoegzaam bewijs geleverd van de door hem gestelde geestestoestand en kwetsbare positie van [X.]. Meer in het bijzonder zijn redengevend voor dat oordeel: 1) de diagnose van ernstige dementie in juni 2008; 2) het progressieve karakter van de dementie; 3) de indicatie ZZP 5 met BOPZ in juli 2012; en 4) de conclusie dat het zeer onwaarschijnlijk is dat [X.] in 2011 haar financiële belangen nog volledig kon overzien. Daarbij komt dat de diagnose ernstige dementie van [X.] en haar kwetsbare positie worden gestaafd door de aantekeningen in het huisartsendossier over het dagelijks functioneren van [X.]. Zo valt daarin te lezen dat [X.] volgens [appellant] zelf in januari 2009 al 24 uurs zorg nodig had, dat zij in november 2010 al vier dagen per week doorbracht in een instelling voor psychogeriatrische dagbehandeling en dat zij in augustus 2011 nog weer verder was in haar dementie en de lening voor het opknappen van haar huis [het hof begrijpt: de hypotheek van € 300.000,- van medio 2011] allemaal niet begreep.

[appellant] heeft ter motivering van zijn betwisting van de door de bewindvoerder gestelde en voorshands bewezen geoordeelde geestestoestand en kwetsbare positie van [X.] bewijs aangeboden door deskundigen. Daartoe heeft hij onder meer de overlegging gevorderd door de bewindvoerder van een medisch advies van [E.] van 1 oktober 2015 dat in het rapport van drs. Thiessen wordt aangehaald.

Het hof zal hieraan gehoor geven, in dier voege dat eerst de bewindvoerder zal worden opgedragen bij akte bedoeld advies van [E.] in het geding te brengen. Nu in het rapport van drs. Thiessen aan dat advies wordt gerefereerd, is het belang bij kennisneming van dat advies genoegzaam gegeven. [appellant] zal daarna in de gelegenheid worden gesteld om aanvullend (tegen)bewijs te leveren ter ontzenuwing van het hiervoor voorshands gegeven bewijsoordeel. Het hof acht termen aanwezig om in afwachting daarvan iedere verdere beslissing aan te houden.